Karl Marx Kimdir ? Neden Kapitalizme karşıdır ?

İnsanların çoğu, bir şekilde ekonomimizi geliştirmemiz gerektiğini düşünür. Yine de hâlâ kapitalizmin en ünlü ve hırslı muhalifi Karl Marx'ın düşüncelerini reddetmeye meyilliyizdir. Bu çok da şaşırtıcı değil tabi. Temelde, onun politik ve ekonomik görüşleri berbat planlanmış ekonomilerde ve kötü diktatörlüklerde kullanıldı. Marx'ı hemen reddetmemeliyiz. 

Onu, kapitalizmin yanlış yönlerini teşhis eden ve bizi daha sağlam bir geleceğe yönlendiren bir rehber olarak görmeliyiz.,Kapitalizm reforma uğratılmalı ve Marx'ın görüşleri bu konuda cevabın bir parçası, olacak Marx, 1818'de Almanya, Trier'de doğdu. Yakın zamanda, sınıf sisteminin yıkılmasını ve özel mülkiyetin kalkmasını savunan entellektüel bir gruba, komünist partiye yakınlaştı. Gazeteci olarak çalıştıktan sonra Almanya'dan kaçmak zorunda kaldı ve Londra'ya yerleşti.,Marx, muazzam sayıda kitap ve makale yazdı.Bazen de buna, arkadaşı Friedrich Engels dâhil oldu. Marx genellikle, batı dünyasını yönlendiren ekonomi modeli, "kapitalizm" hakkında yazılar yazdı. Onun günlerinde bu model hâlâ yapım aşamasındaydı ve Marx bunun en yetenekli ve zeki eleştirmenlerindendi. Şunlar, onun tanımladığı bazı problemlerdendi:, 

 1. "Modern iş kavramı, yabancılaştırıldı." Marx'ın en büyük sezgilerinden biri bir işte çalışmanın en büyük zevklerimizden biri olabileceğiydi. Ama bu çalışma zevkini almak için, Marx, "işçilerin, kendilerini yaptıkları objeler içinde görebilmesi"nin lazım olduğunu yazdı... Bu sandalyeyi yapan kişiyi düşünün: Açık, güçlü, dürüst ve zarif biri. Bu, işgücünün bize, içimizdeki iyiyi dışa yansıtmamız için nasıl bir şans sunduğunun güzel bir örneği. Ama bu yol modern dünyada gittikçe nadirleşiyor. Problemin bir bölümü ise modern iş kavramının inanılmaz derecede özelleştirilmesi. Özelleştirilmiş işler modern ekonomiyi çok verimli yapsa da, aynı zamanda insanlığa asıl gereken şey olan özgün katkı duygusunu, her bir işçi için körelttiği anlamına geliyor Marx, modern iş kavramının:,"yabancılaşma = entfremdung",... diğer deyişle, tüm gün ne yaptığın ile gerçekte kim olduğunun ve varoluşa katkının ne olduğu arasındaki kopukluk hissine yol açtığını iddia ediyor., 

 2. "Modern iş kavramı, güvenilmezdir." Kapitalizm, insanoğlunu tamamen gözden çıkarılabilir yapar. Üretim güçlerinin arasından, diğerlerinden farklı bir etkeni olanı; yükselen giderler ve teknoloji yoluyla yapılabilecek tasarruflar için acımasızca işten atabilir. Yine de Marx, derinliklerimizde keyfî olarak işten atılmayı istemediğimizi ve terkedilmekten çok korktuğumuzu biliyordu. Komünizm sadece bir ekonomik teori değildir. Duygusal anlamıyla, dünyanın merkezinde, bizden alınamayacak ebedî bir yerin olduğunu bilme arzusunu anlatır.  

3. "İşçilere az ödenirken, kapitalistler zengin olur." Bu, belki de Marx'ın kapitalizm ile ilgili en çok huzursuz olduğu maddeydi. Özellikle, kapitalistlerin, kâr marjını arttırmak için işçilerin maaşlarını ellerinden geldiğince düşürdüklerine inandı. Buna: "İlkel Birikim" ("Ursprüngliche Akkumulation") dedi. Kapitalistler kârı bir beceri ve teknolojik yetenek ödülü olarak görürken, Marx daha çok aşağılanıyordu. Kâr, bir deyişle hırsızlık; Çaldığınız şey ise işçilerinizin yeteneği ve sıkı çalışmasıydı.,Ne kadar temelleri güzel gösterilse de, Marx, kapitalizmin özünde, "bir işçiye ederinden çok daha az verip, ona daha değerli bir iş yaptırma" anlamına geldiğini düşünüyordu. Kâr, istismârın fiyakalı söyleniş tarzıydı. 

 4."Kapitalizm çok dengesizdir." Marx, kapitalist sistemlerin, kriz silsileleri olarak tanımlanması gerektiğini öne sürdü.Her kriz, kapitalistler tarafından bir şekilde; Garip, nadir ve 'tekrarlanmayacak' şeklinde sunuldu. Bilâkis Marx, krizlerin kapitalizme özgü olduğunu ve çok garip birşeyden ortaya çıktığını iddia etti:,' Kimsenin tüketmeye ihtiyacı olmadığı kadar fazla ürün üretmek.',Kapitalist krizleri, geçmişteki gibi kıtlıktan değil, aksine bolluktandı. Fabrikalarımız ve sistemlerimiz o kadar etkiliydi ki, bu gezegendeki herkese bir araba, bir ev, saygın bir okula ve hastaneye erişim hakkı verebilirdik. İşte bu Marx'ı kızdırmıştı. Ama aynı zamanda umut vermişti. Bazılarımız çalışmalı çünkü modern ekonomi çok üretken. Ama bu çalışmama isteğini özgürlük olarak görmek yerine, onu daha çok, mazoşist bir şekilde, aşağılayıcı bir sözcük olan "işsizlik" ile tanımlıyoruz. Ama "özgürlük" demeliyiz. Ortada işsizlik için çok iyi ve son derece takdire şayan bir sebep var: Çünkü biz, işleri verimli yapmakta çok iyiyiz. Yani hepimize iş yerinde ihtiyaç yok. Ama Marx bu sefer de, 'boş olduğumuz bu zamanı iyi kullanmalıyız' diye düşündü. Çok fazla sermaye açığı yapan dev şirketlerin varlığını herkese pay etmeliydik. Çok fazla sermaye açığı yapan dev şirketlerin varlığını herkese pay etmeliydik. Bu fikir, bir anlamda "İsa'nın cennet vââdi"nin hayâli kadar güzeldi. Tabii daha gerçekçi bir söyleyişle, iyi bir anlaşmaydı. 

 5."Kapitalizm, kapitalistler için bile kötüdür.",Marx, kapitalistlerin şeytanî olduklarını düşünmedi. Aslında burjuva evliliklerinin, verdiği acılardan ve saklı ızdıraplardan haberdârdı. Marx, evliliğin aslında bir iş büyütme taktiği ve burjuva ailelerinin de gerginlik, zulüm ve kin ile dolu olduğunu; Birlikte, birbirlerini sevdikleri için değil, finansal sebepler için kaldıklarını iddia etti. Marx, kapitalist sistemin herkesi, hayatlarının merkezine ekonomik çıkarları koymaya zorladığına inandı. Böylece onlar derin ve dürüst ilişkinin ne olduğunu unuturlardı. O, bu psikolojik eğilime “Metâ Fetişizmi" , "Warenfetischismus" dedi. Çünkü bu, bize, maddî değeri olmayan şeylere değer verdirtiyordu. O, insanları finansal sınırlardan kurtarmak istedi ki böylece insanlar sonunda; İlişkilerinde daha mantıklı ve sağlıklı seçimler yapabilsinler. Kadın baskısına 20. yüzyıl feminist cevabı, kadınların dışarda işe gitme imkânlarının olması gerektiği oldu. Marx'ın cevabı daha hoştu.Bu feministlerin ısrâr ettikleri, köleliği sürdürmekten fazlası değildi. Sonuçta amaç, kadınların erkek meslektaşlarının ızdırabını taklit etmesi değil; Amaç hem erkeğin hem de kadının boş zamanın tadını çıkarabileceği kesin bir seçenek sunmaktı. 

Marx gibi düşünmek

Neden hepimiz biraz daha Marx gibi düşünmüyoruz? Marx'ın çalışmalarının önemli bir yanı, onun: "Ekonomik sistemin, bizi fikir tarzlarımıza göre renklendirmesinin sinsi ve hoş bir yolu olduğunu" öne sürmesidir Ekonomi, Marx'ın "ideoloji" diye adlandırdığı şeyi üretir Bir kapitalist toplum, fakir veya zengin olsun çoğu insanın, ekonomik sistemle bağlantılı her değer yargısına inandığı toplumdur ki, örneğin çalışmayan bir insan değersizdir, ve serbest-tatilde olmak (yılda birkaç hafta dışında) utanç vericidir. Bir yerlere daha fazla bağlı olmak bizi daha mutlu edecektir ve değerli şeyler (ve insanlar) her zaman para edeceklerdir. Kısacası, kapitalizmin en büyük kötülüklerinden biri yozlaşmış insanların en üstte, olması değil (ki bu tüm insan hiyerarşilerinde doğrudur); Kapitalist fikirlerin hepimize endişeli, rekabetçi, kurallara uyumlu ve politik olarak umursamaz olmamızı öğretmesidir. Marx, sadece kapitalizmin yanlışlarını özetlemedi. Ayrıca Marx'ın istediği ideal ve ütopik geleceğin de belirtisini gördük. 

Komünist Manifesto

 "Komünist Manifesto"sunda o, özel mülkiyet ve miras zenginliğinin olmadığı; Artan kademeli gelir vergisinin, merkezî kontrollü bankacılığın, kominikasyonun, ulaşım sanayinin ve ücretsiz eğitimin olduğu bir dünya tanımlamıştır. Marx ayrıca komünist toplumdan, insanların doğalarının çok çeşitli yanlarını geliştirmelerine izin vermesini beklemiştir: "Komünist toplumda, benim bir şeyi bugün ve diğerini yarın yapma imkânım vardır. Aynı, sabah avlanırken, öğleden sonra balık tutarken, akşam sığır otlatırken, yemekten sonra eleştirirken; Aklımın olması sayesinde bunları avcı, balıkçı, çoban veya eleştirmen olmadan yapabilmem gibi.",Marx, Londra'ya taşındıktan sonra, babası Manchester'da pamuk fabrikası sahibi, zengin bir adam olan arkadaşı ve entellektüel partneri Friedrich Engels tarafından desteklenmiştir. Engels, Marx'ın borçlarını kapatmış ve onun çalışmalarının yayınlandığından emin olmuştur. 'Kapitalizm, komünizm için para harcamıştır.',Hattâ bu iki adam birbirine sevgi dolu şiirler yazmıştır. Marx, kendi döneminde saygı duyulan veya popüler bir entellektüel değildi. Marx'ın dönemindeki saygın ve basmakalıp insanlar, ona bu fikirlerinin dünyayı değiştireceği konusunda gülerlerdi bile. Yine de, sadece birkaç on yıl sonra, gülemediler. Onun yazıları 20. yüzyılın bazı en önemli ideolojik hareketlerinin yapıtaşı sayıldı. Ama Marx, aynı ilk tıp zamanlarındaki çok zeki bir doktor gibiydi. O, nasıl tedavi edeceğini bilmemesine rağmen, hastalığın yapısını hemen tanıyabiliyordu. Tarihin bu bölümünde, onun sorunlarımıza koyduğu teşhise hemfikir olmamız için hepimiz Marxist olmalıyız. Ama aynı zamanda dışarı çıkıp gerçekten işe yarayan çözüm bulmalıyız. Marx'ın ilân ettiği ve bizim de kabul ettiğimiz gibi: "Filozoflar dünyayı yalnızca çeşitli biçimlerde yorumlamışlardır; Oysa sorun, onu değiştirmektir..."